Werkgever kan vrouwen en arbeidsmigranten beter benutten

Werkgevers laten zich bij het opstellen van arbeidsvoorwaarden leiden door aannames. Zo gaan ze ervan uit dat vrouwen de voorkeur geven aan deeltijdwerk en dat jongeren en mensen met een migratieachtergrond liever op flexibele basis werken. Dat is echter niet altijd zo en daardoor blijft arbeidspotentieel onbenut. De krappe arbeidsmarkt biedt kansen voor vrouwen en arbeidsmigranten én voor werkgevers, zo stelt het Sociaal Cultureel Planbureau in het rapport De krapte als kans.

Ongelijke verdeling

Het hanteren van arbeidsvoorwaarden die gebaseerd zijn op aannames, houdt een ongelijke verdeling van inkomen en baanzekerheid in stand. Vrouwen werken veel vaker in deeltijdbanen dan mannen en jongeren, en mensen met een migratieachtergrond hebben relatief vaak tijdelijke of andere flexibele arbeidsovereenkomsten. Dat komt deels doordat ze deze arbeidsvoorwaarden krijgen aangeboden. Dat doen werkgevers overigens vaak met de beste bedoelingen.

Ze denken dat vrouwen werk en zorgtaken moeten kunnen combineren en dat jongeren graag vrijheid willen. Van arbeidsmigranten wordt aangenomen dat ze na enige tijd weer zullen vertrekken of werkgevers zien te veel risico’s. Hierdoor komt deeltijdwerk relatief veel voor in sectoren waar veel vrouwen werken, zoals de zorg en kinderopvang. Flexibele contracten komen juist veel voor in de horeca, landbouw en schoonmaakbranche.

Jongeren willen zekerheid

Door de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt gaan werkgevers wel meer experimenteren met andere arbeidsvoorwaarden, zo constateert het SCP. Ze voelen zich daardoor wel bepekt door afspraken in de cao. Daarnaast zetten werkgevers daarom in op het aanbieden van een vast contract en het verhogen van het aantal werkuren voor bestaand personeel. Van de aanname dat jongeren graag flexibiliteit zouden willen, is al eerder aangetoond dat deze niet strookt met de werkelijkheid. Veel jongeren willen de zekerheid van een vast contract. En zo zijn er ook vrouwen die meer uren willen werken, ook in de ‘typisch vrouwelijke’ beroepen en sectoren.

Meer uren werken

Dat werkgevers tot nu toe niet vaker uitbreiding van het aantal arbeidsuren aanboden, heeft ook te maken met verkeerde verwachtingen. Dit zou financieel niet aantrekkelijk zijn voor de werknemer. Dat is echter niet zo. Het SCP wijst op de verhoging van de arbeidskorting, een maatregel van het kabinet om meer uren werken voor vrouwen financieel aantrekkelijker te maken. Uit berekeningen van het Centraal Plan Bureau blijkt: ‘veruit de meeste deeltijdwerkende vrouwen zouden er netto op vooruit gaan als zij meer uren gaan werken’. Werkgevers zouden werknemers hierop moeten wijzen om zo de drempel weg te nemen.

OR en arbeidsvoorwaarden

De ondernemingsraad speelt geen rol bij individuele arbeidsvoorwaarden, maar alleen bij collectieve aanvullende arbeidsvoorwaarden. Wel kan de OR gebruikmaken van het initiatiefrecht en het arbeidscontract en de -voorwaarden als onderwerp op de agenda van het overleg met de bestuurder zetten. Ook ongelijkheid tussen mannen en vrouwen (in arbeidsvoorwaarden) is een agendapunt.