Werkgevers: niet-vakbondsleden moeten ook meebeslissen over de cao

Het cao-stelsel kraakt, zegt werkgeversvereniging AWVN. Om het instrument van collectieve arbeidsovereenkomsten toekomstbestendig te maken, moeten werknemers – ook als ze geen lid zijn van een vakbond zijn – voortaan kunnen meepraten en meebeslissen over hun cao. Er moet ook meer ruimte komen voor werkgevers om af te wijken van de cao. En cao’s moeten ook op meer punten kunnen afwijken van de wet als werkgevers en vakbonden dat willen.

Discussienota

Dat stelt de AWVN in een discussienota over de toekomst van het cao-stelsel op 2 mei. Het is de reactie van de werkgeversvereniging op een Kamerbrief van minister Van Hijum over de toekomst van de cao en het algemeen verbindend verklaren van cao’s. De AWVN is op zich blij met het instrument van de cao. Het zorgt voor stabiliteit, voor welvaart en voor een eerlijke arbeidsmarkt zonder concurrentie op arbeidsvoorwaarden binnen dezelfde bedrijfstak.

Problemen

Ruim 70% van de Nederlandse werknemers valt onder een cao. De Europese Unie wil dat dat ten minste 80% is. Volgens de AWVN lukt dat niet, omdat er er in Nederland een aantal problemen is.

Er is een gebrek aan maatwerk. De diverse belangen van werkgevers binnen een bedrijfstak zijn steeds moeilijker in één bedrijfstak-cao te vangen en nieuwe bedrijven schrikken terug voor het aansluiten bij een bestaande cao of het zelf afsluiten van een eigen cao vanwege het gebrek aan maatwerk.
In veel snelgroeiende sectoren van de economie ontbreken er cao’s, omdat er geen gesprekspartner vanuit de werknemers is. De vakbonden zijn daar vaak niet of nauwelijks aanwezig.
De lage organisatiegraad leidt ertoe dat per saldo steeds minder werknemers via de vakbond meepraten over de cao. Bovendien zijn de vakbondsleden vaak geen representatieve afspiegeling van meer diverse personeelsbestand. Dat ondermijnt het draagvlak van de cao.

Oplossingen

De werkgeversvereniging pleit voor de nodige vernieuwing: meer ruimte voor werkgevers om af te wijken van wet en cao en inspraak door werknemers ook als ze geen lid zijn van een vakbond.

Werknemers moeten standaard de gelegenheid krijgen om mee te praten en te beslissen over hun cao, ook als ze geen lid zijn van een vakbond.
Binnen cao’s moet meer ruimte komen om in plaats van algemene bepalingen afspraken te maken die passen bij een specifiek bedrijf of bij de wensen van verschillende werknemers.
Werkgevers moeten ruimere mogelijkheden krijgen een eigen regeling toe te passen (en daarmee dispensatie op de cao-afspraak) zolang die niet leidt tot een lager niveau van arbeidsvoorwaarden.
Cao’s volgen nu standaard de wet, behoudens enkele uitzonderingen. De werkgevers willen onderzoek of er meer afwijkingen van de wet bij het afsluiten van cao’s mogelijk zijn.