Kabinet wil meer OR-rechten en betere handhaving

Minister van Sociale Zaken Van Gennip wil de medezeggenschap versterken. Ze wil nadenken over een betere naleving van de instellingsplicht van een OR bij elke organisatie vanaf 50 werknemers, meer betrokkenheid van werknemers bij het arbobeleid en de meer thema’s waarover OR’en advies- of instemmingsrecht hebben. Deze plannen komen voort uit het zogenaamde nalevingsonderzoek 2023 van de WOR en een onderzoek naar aanvullende OR-rechten en -faciliteiten in cao’s. Van Gennip heeft op 21 december de Tweede Kamer geïnformeerd over haar plannen.

Betere naleving op instelling OR

De minister vindt het ‘onvoldoende’ dat slecht 69% van de organisaties van 50 werknemers of meer een OR heeft. Van Gennip wil dat vakbonden en werkgeversorganisaties via onder meer via de cao’s afspraken maken die leiden tot een meer OR’en. Ook moet de SER extra voorlichting geven aan sectoren waar een lage naleving is. Verder wil ze extra onderzoek waarom er vaak geen OR is. Werkgevers zeggen steevast dat werknemers daar geen behoefte aan hebben, werknemers zeggen juist dat werkgevers niet willen. Mogelijk komen er ook meer rapportageverplichtingen waarbij de OR verplicht is betrokken en een plicht om OR-jaarverslagen te registreren.

Verplichte instelling arbocommissie

Een tweede plan van de minister is werknemers beter betrekken bij het arbobeleid. Daarvoor wil ze het SER-advies overnemen om alle OR-plichtige organisaties een arbo- of VGWM-commissie te laten instellen, waar werkgever en werknemers overleggen over veilig en gezond werken. De minister wil dat die arbocommissie valt onder de OR en de arbeidsinspectie daarop laten controleren. Scholing over arbo nodig moet onderdeel worden van een mogelijk verplicht scholingsplan om scholing sowieso te bevorderen en er moet extra aandacht komen voor actuele thema’s als ongewenst gedrag en inzetbaarheid rondom menstruatie en menopauze.

WOR uitbreiden met nieuwe thema’s

Als derde punt wil de minister de WOR-artikelen over informatierecht, adviesrecht en instemmingsrecht uitbreiden met actuele maatschappelijke en strategische vraagstukken, zoals gelijke kansen voor alle medewerkers, de energietransitie, duurzame inzetbaarheid of de financiële weerbaarheid van werknemers. Nu worden daar in cao’s al vaak extra afspraken over gemaakt, net als over thema’s als hybride werken, grensoverschrijdend gedrag, arbeidsmarkt en opleidingen. Verder hoeft straks niet meer alles op papier of in fysieke aanwezigheid, maar mogen zaken als verkiezingen ook digitaal geregeld worden.

Politiek primaat verruimen

Tot slot wil minister Van Gennip nog enkele andere wijzigingen doorvoeren. Voor OR’en bij de overheid moet het begrip ‘politiek primaat’ ruimer worden. De Hoge Raad heeft er een ‘enge’ definitie aan gegeven, waardoor veel zaken voor ondernemingsraden bij de overheid niet behandeld kunnen worden, omdat ze onder de verantwoordelijkheid vallen van de gekozen gemeenteraad, waterschapsbesturen, provinciale staten en het parlement. Ook de werking van de Europese Ondernemingsraad (EOR) verandert als gevolg van een wijziging die Europa wil doorvoeren op grensoverschrijdende medezeggenschap binnen de Europese Unie.