Overeenstemmingsrecht

Het overeenstemmingsrecht betekent dat de bestuurder een regeling alleen mag veranderen als hij daarover schriftelijk overeenstemming heeft met de OR of PVT. Zonder akkoord mag de bestuurder de regeling niet wijzigen. Het overeenstemmingsrecht en het instemmingsrecht lijken op elkaar. Toch zijn ze verschillend.

Instemmingsrecht?

De OR heeft instemmingsrecht bij voorgenomen besluiten van de bestuurder over de onderwerpen die in artikel 27 WOR staan. Stemt de OR in, dan kan de bestuurder het besluit gaan uitvoeren. Stemt de OR niet in, dan zijn er twee mogelijkheden:

De OR roept op tijd de nietigheid in van het besluit op basis van artikel 27 lid 5 WOR, waardoor de bestuurder het besluit niet alsnog mag uitvoeren. Mocht de bestuurder dat toch doen, dan kan de OR de kantonrechter vragen om de bestuurder te stoppen met de uitvoering (artikel 27 lid 6 WOR).
De bestuurder kan de kantonrechter vragen om vervangende toestemming (artikel 27 lid 4 WOR). Als de rechter die verleent, dan mag de bestuurder alsnog zijn besluit uitvoeren.

Overeenstemmingsrecht

Het overeenstemmingsrecht staat niet in de WOR, maar wel in andere wetten zoals de Arbowet, de Arbeidstijdenwet en de Wet arbeid en zorg en soms zelfs in cao’s. Het overeenstemmingsrecht werkt anders:

De OR kan geen nietigheid inroepen van een besluit van de bestuurder.
De bestuurder kan geen vervangende toestemming bij de kantonrechter vragen.
Een regeling mag alleen veranderen als OR en bestuurder het eens zijn en dit schriftelijk vastleggen.

Het overeenstemmingsrecht gaat dus verder dan instemming. Het lijkt op een vetorecht. Zonder overeenstemming geen wijziging. Het overeenstemmingsrecht geeft de OR een sterke positie bij belangrijke regelingen die werknemers direct raken. Het vraagt om overleg en duidelijke afspraken. Het biedt ruimte voor maatwerk binnen de organisatie.

Arbeidstijdenwet (ATW)

Artikel 1:4 van de Arbeidstijdenwet (ATW) zegt dat een regeling waarover bestuurder en OR (of PVT) schriftelijk overeenstemming hebben bereikt, geldt als een collectieve regeling. Dat lijkt op een cao. Hier kunnen bestuurder en medezeggenschap afspraken maken over bijvoorbeeld:

werktijden;
nachtdiensten;
pauzes;
zondagarbeid (zie ook art. 5:6 ATW).

Zelfs als er een cao is, mag je extra afspraken maken. Ze moeten dan wel passen binnen de cao.

Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet)

Volgens de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) heeft de OR overeenstemmingsrecht bij de keuze van de bedrijfsarts (artikel 14 lid 9b Arbowet). Ook hier geldt: de bestuurder mag pas verder als de OR akkoord is.

Wet arbeid en zorg (Wazo)

Ook in de Wet arbeid en zorg (Wazo) is sprake van overeenstemmingsrecht. Bij bepaalde verlofregelingen, zoals calamiteitenverlof en kort verzuimverlof, mag alleen in het nadeel van werknemers worden afgeweken:

via een cao;
of met schriftelijke overeenstemming van OR of PVT.

Deze checklist is geschreven door De Clercq Advocaten en Notariaat.