Alles over de nieuwe NOW-regeling
Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft op 31 maart nadere informatie verstrekt over het Noodfonds overbrugging werkgelegenheid. Vanaf maandag 6 april kunnen werkgevers een beroep doen op deze nieuwe deeltijd-WW-regeling. De NOW-regeling biedt organisaties met meer dan 20% verwacht omzetverlies tot 90% financiële tegemoetkoming bij de loondoorbetaling van hun werknemers. De tijdelijke NOW-regeling is onderdeel van het corona-steunpakket van het kabinet dat op 17 maart is afgekondigd. Deze nieuwsbrief gaat geheel over deze maatregel, die van levensbelang is voor door corona getroffen bedrijven en instellingen. Insiders verwachten dat mogelijk honderdduizenden organisaties – met miljoenen werknemers – een beroep gaan doen op deze regeling. Dat zal de overheid dan ook tientallen miljarden gaan kosten.
NOW-loket UWV vanaf 6 april open
Het UWV gaat de NOW-regeling uitvoeren. Deze week wordt er nog getest en volgens UWV-directeur Fred Paling wordt vrijdag 3 april besloten of de website zo stabiel is dat het digitale loket maandag 6 april open kan. Vanaf dan kunnen werkgevers hun aanvragen doen. Aanvragen kan voor een periode van drie maanden, met terugwerkende kracht vanaf 1 maart en tot uiterlijk 31 mei. Paling verwacht dat de website 60.000 digitale aanvragen per dag kan verwerken. Binnen twee tot vier weken hoopt het UWV een voorschot uit te keren aan de werkgever, hopelijk nog op tijd voor de salarisbetaling in april. Naast een digitale aanvraag komt er parallelle papieren aanvraagmogelijkheid.
Voor wie geldt de regeling?
Het is een generieke regeling, eenvoudig en snel uitvoerbaar. Er komen volgens Koolmees geen sectorspecifieke uitzonderingen. De regeling is van toepassing voor de loonkosten van werknemers: alle vaste, tijdelijke en oproepmedewerkers die in loondienst zijn bij een organisatie. Dus ook voor medewerkers die in dienst zijn van een uitzendbureau of payrollbedrijf. Ook geldt de regeling voor alle anderen die sociale premies voor WW, ZW of WIA hebben betaald, zoals werkgevers die zelf in loondienst van de organisatie zijn.
De regeling geldt niet voor directeuren die zichzelf maandelijks belonen met een managementfee via hun holding of via (interim) dividend. Evenmin geldt de regeling voor zelfstandige ondernemers en andere zzp-ers; daarvoor geldt de TOZO-regeling – een aanvullende inkomensregeling tot aan het sociaal minimum. De regeling geldt ook niet voor (para)medische organisaties die door zorgverzekeraars wordt betaald.
Wat zijn de voorwaarden?
Koolmees stelt twee voorwaarden aan de aanvragers. Werkgevers blijven 100% van het loon doorbetalen aan hun werknemers over de periode waarover de aanvraag loopt. En de werknemers blijven in dienst. Werkgevers mogen in die periode geen ontslagvergunning aanvragen bij de rechter om bedrijfseconomische redenen.
Wat zijn de grondslagen?
Er zijn twee grondslagen voor de berekening van de tegemoetkoming: de loonsom en de omzetderving.
- De eerste grondslag van de tegemoetkoming is de bestaande loonsom. Het UWV beschikt via de loonbelastingaangifte al over de gegevens van loonsom van de werkgever. Peildatum voor de loongegevens is de maand januari 2020. Als daar geen gegevens van bekend zijn, dan neemt het UWV als peilmoment de maand november 2019. Verhogingen in de loonaangifte na 15 maart worden niet meegenomen, om de kans op sjoemelen te minimaliseren. Lagere loonkosten worden wel meegenomen.
- De tweede grondslag is de geschatte omzetderving van minimaal 20%. Werkgevers hoeven alleen het verwachte omzetverlies aan te geven, dat ze pas achteraf hoeven te staven. Ze hoeven niet aan te tonen dat hun omzetverlies een causaal verband heeft met corona. Het omzetverlies moet worden aangetoond door 25% van jaaromzet uit 2019 te vergelijken met de verwachte omzet voor een periode van drie maanden, naar keuze te beginnen per 1 maart, 1 april of 1 mei 2020.
Wat wordt er precies verstaan onder omzet?
De omzet, en dus ook de omzetderving, wordt berekend op concernniveau, dus niet per werkmaatschappij. Daarmee wil Koolmees voorkomen dat bijvoorbeeld een werkmaatschappij met veel werknemers en weinig omzet veel compensatie krijgt, terwijl een zustermaatschappij met veel omzet en weinig personeelskosten buiten beschouwing blijft.
Voor de verdere definitie van omzet wordt aangesloten bij de omzetdefinitie in het jaarrekeningenrecht. Het gaat om de netto-omzet uit opbrengsten van levering van goederen en diensten na aftrek van kortingen en omzetbelasting. En om overige opbrengsten, zoals uitkeringen, subsidies, renteopbrengsten, overheidssubsidies, giften en declaraties vanuit zorgverzekeraars.
Hoe hoog is de tegemoetkoming van het UWV?
Een werkgever kan bij 100% verwacht omzetverlies een NOW-tegemoetkoming aanvragen van 90% van de bruto loonkosten inclusief sociale lasten, vakantiegeld en pensioenopbouw. De tegemoetkoming van het UWV is wel gemaximeerd per werknemer tot twee keer het SV-maandloon van € 4.769, oftewel € 9.538 per maand. Verdient een werknemer meer dan dat – het gaat om slechts 1,5% van de werknemers – dan moet de werkgever dat zelf bijpassen. Een rekenvoorbeeld: bedraagt het verwachte omzetverlies 50%, dan is de UWV-bijdrage 90% van de loonkosten over 50% omzetverlies. Dat betekent een uiteindelijke UWV-bijdrage van 45% van bruto loonkosten. De overige 55% moet de werkgever zelf bijdragen.
Wat zit er allemaal in de tegemoetkoming?
De loonkostenvergoeding is gebaseerd op de totale loonsom die werkgevers maandelijks betalen voor hun werknemers. Naast het brutosalaris en de werkgeverspremies voor de sociale verzekeringen is dat inclusief de maandelijkse reservering dan wel uitbetaling van het vakantiegeld, plus de maandelijkse bijdrage van de werkgever aan het pensioen van de werknemer.
Omdat de meeste werkgevers in de maand mei het vakantiegeld uitbetalen, kan dat tot extra liquiditeitsproblemen leiden. Koolmees geeft aan dat werkgevers als het goed is het vakantiegeld al maandelijks hebben gereserveerd en dus ook gewoon tot uitbetaling moeten overgaan. Uitstel van betaling is in principe een zaak van vakbonden en werkgevers. Toch zal Koolmees gaan monitoren op de uitbetaling van vakantiegeld tot onoverkomelijke liquiditeitsproblemen zal leiden.
Betaalt het UWV de hele tegemoetkoming ineens?
Let op: de bijdrage wordt niet meteen volledig uitbetaald. Het UWV betaalt vooralsnog alleen een voorschot uit van 80% van de gevraagde tegemoetkoming. De rest volgt bij de eindafrekening. Dat is bewust, omdat er nu nauwelijks toetsing vooraf mogelijk is. De toetsing vindt pas achteraf plaats, wanneer de werkgever in beginsel een accountantsverklaring moet overleggen over de daadwerkelijke omzetderving. De minister zal later aangeven wat de ondergrens van het subsidiebedrag is waarvoor geen accountantsverklaring is vereist. Een accountantsverklaring is dus sowieso niet vereist bij de aanvraag van het voorschot.
Te zijner tijd bepaalt het UWV de definitieve bijdrage. Is de omzetderving exact conform de geschatte omzetdaling, dan betaalt het UWV de werkgever de laatste 20%: het verschil tussen voorschot en eindafrekening. Is de omzetderving licht lager geweest, dan volgt er geen laatste uitkering. Is de omzetderving beduidend minder geweest dan geschat, dan moet de werkgever zelfs het teveel betaalde terugbetalen aan het UWV. Is de omzetderving hoger geweest, dan betaalt het UWV alsnog bij.
Komen er boetes?
Er komen (vooralsnog) geen boetes bij te hoge aanvragen, maar Koolmees benadrukt dat hij een dwingend beroep doet op de eerlijkheid van elke aanvrager en verzoekt alleen aanspraak te maken op de regeling als dat echt nodig is. Wel komt er een boete als werkgevers nu bewust een NOW-aanvraag doen terwijl ze bijna zeker weten dat ze failliet gaan. Het UWV zal dan als preferente schuldeiser niet alleen het voorschot terugvorderen, maar die verhogen met een boete.
Voor hoe lang geldt de regeling?
De regeling is in principe geldig voor twaalf weken, ingaand met terugwerkende kracht tot maximaal 1 maart 2020 en aan te vragen voor uiterlijk 31 mei 2020. Na twaalf weken kan de regeling worden verlengd met nog eens twaalf weken. Dat volgt uit de tussentijdse herijking eind mei. De minister kan aanvullende eisen stellen bij voortzetting van de regeling. Bijvoorbeeld door werkgevers verplichten werknemers te laten bijscholen in de tijd dat er geen werk is.
Wel dividend uitkeren en toch NOW-bijdrage aanvragen?
Er is geen koppeling tussen de NOW-regeling en dividenduitkeringen door bedrijven. Koolmees geeft aan dat hij ondernemingen niet kan verbieden om dividend uit te keren over 2019, maar geeft wel aan dat hij het advies van de Europese Centrale Bank ondersteunt om niet tot dividenduitkering over te gaan. Daardoor blijft de reserves van bedrijven hoger en komen ze minder snel in de financiële problemen.
Hoe zit het met Wtv-aanvragers?
Ruim 55.000 organisaties hebben onder de regeling voorganger van de NOW-regeling, de Werktijdverkortingsregeling (Wtv) al een aanvraag gedaan vanwege corona voor bij elkaar 800.000 werknemers. Slechts enkele duizenden bedrijven hebben een Wtv-vergunning gekregen, de rest van de aanvragen is aangehouden en wordt beschouwd als een nieuwe NOW-aanvraag. Deze oude aanvragen krijgen geen voorrang bij behandeling; ze moeten namelijk nog hun aanvraag aanvullen met de verwachte omzetderving. De oude Wtv-regeling verschilt aanzienlijk met de nieuwe: De werkgever werd achteraf gecompenseerd, er werden WW-rechten van werknemers opgesoupeerd en niet omzetverlies, maar werkvermindering was het criterium.