De wereld verandert razendsnel, en ondernemingsraden spelen een cruciale rol in het meebewegen met ontwikkelingen zoals digitalisering, AI en demografische verschuivingen. Maar wat betekent dit voor de medezeggenschap? Hoe kan de OR strategisch inspelen op deze veranderingen en invloed uitoefenen op besluitvorming binnen de organisatie?

Tijdens de opening van dit nationale OR-congres voor ondernemingsraden in de profit- en non-profit sector, duiken we in de meest in het oogspringen actualiteiten en bespreken we enkele spraakmakende uitspraken van het afgelopen jaar. Aan de hand van prikkelende stellingen kunnen we ervaringen uitwisselen. Daarnaast ontvangen jullie praktische handvatten om de OR een strategische voorsprong te geven en de invloed op organisatiewijzigingen te vergroten.

Door: Renate Vink-Dijkstra

Het ravijnjaar 2026 nadert, en veel gemeenten staan voor grote financiële uitdagingen. Ook andere overheidsorganisaties, zoals het Rijk, provincies, waterschappen en ZBO’s, worden geconfronteerd met bezuinigingen en reorganisaties. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de organisatie en haar medewerkers, maar stelt ook de ondernemingsraad (OR) voor een belangrijke opgave: hoe kan de OR effectief invloed uitoefenen en zorgen voor een zorgvuldig proces met oog voor zowel organisatiebelangen als de positie van medewerkers?

In deze interactieve workshop bespreken we de rol van de OR bij reorganisaties binnen de overheid. Welke rechten en plichten heeft de OR? Hoe benut u het adviesrecht optimaal? Welke mogelijkheden zijn er om als OR constructief bij te dragen aan de besluitvorming en de gevolgen voor medewerkers te verzachten? Aan de hand van praktijkvoorbeelden en actuele ontwikkelingen krijgt u concrete handvatten om de medezeggenschapspositie te versterken en goed voorbereid te zijn op de uitdagingen die voor ons liggen. Een waardevolle sessie voor OR-leden die zich willen wapenen tegen de complexe vraagstukken rondom reorganisaties in de publieke sector.

Door: Thomas Catersels en Laura Gringhuis

Waar AI, of kunstmatige intelligentie, een paar jaar geleden nog in de kinderschoenen stond, wordt het gebruik ervan steeds meer gemeengoed. Ook binnen de overheid. De inzet van AI-modellen kunnen veel soorten werk uit handen nemen. Denk aan controlesystemen voor de Belastingdienst, surveillance- en risicosystemen bij de politie of als tool om sneller beleidstukken te maken. Dat klinkt natuurlijk super, maar er zijn ook grote risico’s. En juist daar moet de OR kritisch naar kijken wanneer de bestuurder om instemming vraagt bij de implementatie van AI. Ook brengt de nieuwe Europese AI-act een aantal aandachtspunten mee voor OR-leden binnen de overheid.

Binnen de overheid werd tot voor komt massaal gebruik gemaakt van zzp’ers om de werkdruk enigszins te verlichten. Maar nu de Belastingdienst vanaf dit jaar gaat controleren op schijnzelfstandigheid, kunnen overheidsinstellingen eigenlijk niet zomaar meer contracten met zzp’ers verlengen. Want wat blijkt: de meesten doen precies hetzelfde werk als het vaste overheidspersoneel en zij zouden dus eigenlijk ook gewoon een vaste aanstelling moeten krijgen. Maar wat betekent het vertrek van deze zzp’ers voor de bedrijfsvoering binnen jouw overheidsorganisatie? Wordt er nieuw personeel geworven, krijgen zij een vaste aanstelling aangebonden of wijzigt er niets? In alle gevallen is er een rol voor de OR.

Het ziekteverzuim binnen de overheid stijgt de laatste jaren hard. Uit onderzoek blijkt dat dit voor een groot deel toe te schrijven is aan werkstress- en burn-out gerelateerde klachten. Vaak veroorzaakt door een te hoge werkdruk of een onveilige werkomgeving. Hoe kun je dit als OR bespreekbaar maken met de bestuurder? En wat kan hij daar eigenlijk aan doen? Wat is de zorgplicht van de werkgever en hoe kun je als OR erop toezien dat de gezondheid van jouw collega’s gewaarborgd blijven.