Dit jaar bestaat de Wet op de ondernemingsraad 75 jaar! De basis van onze huidige medezeggenschap is dus al lang geleden gelegd, toch is de wereld van medezeggenschap constant in beweging, zijn er nieuwe trends, aangepaste wetten en regelgeving. Wat staat er de komende periode te gebeuren? Krijgt de WOR binnenkort een flinke update? Als het aan de SER ligt wel. Zo moet er een verplichte arbo-commissie komen en moet de OR verplicht aan de slag met een scholingsplan.

Als OR binnen een overheidsorganisatie is het je vast een doorn in het oog: Het politiek primaat. Te pas en te onpas verschuilen overheidsbestuurders zich achter het politiek primaat, om maar geen adviesaanvraag aan de OR voor te leggen. Het is daarom niet voor niets dat steeds vaker de discussie opspeelt om de WOR aan te passen, zodat het primaat van de politiek alleen nog gebruikt kan worden wanneer dit strikt noodzakelijk is. De CBM (commissie bevordering medezeggenschap van de SER) werkt namelijk momenteel aan een advies hierover aan de minister. Wat zijn hiervan de gevolgen voor de medezeggenschap bij de overheid?

Waar AI, of kunstmatige intelligentie, een paar jaar geleden nog in de kinderschoenen stond, wordt het gebruik ervan steeds meer gemeengoed. Ook binnen de overheid. De inzet van AI-modellen kunnen veel soorten werk uit handen nemen. Denk aan controlesystemen voor de Belastingdienst, surveillance- en risicosystemen bij de politie of als tool om sneller beleidstukken te maken. Dat klinkt natuurlijk super, maar er zijn ook grote risico’s. En juist daar moet de OR kritisch naar kijken wanneer de bestuurder om instemming vraagt bij de implementatie van AI. Ook brengt de nieuwe Europese AI-act een aantal aandachtspunten mee voor OR-leden binnen de overheid.

Binnen de overheid werd tot voor komt massaal gebruik gemaakt van zzp’ers om de werkdruk enigszins te verlichten. Maar nu de Belastingdienst vanaf dit jaar gaat controleren op schijnzelfstandigheid, kunnen overheidsinstellingen eigenlijk niet zomaar meer contracten met zzp’ers verlengen. Want wat blijkt: de meesten doen precies hetzelfde werk als het vaste overheidspersoneel en zij zouden dus eigenlijk ook gewoon een vaste aanstelling moeten krijgen. Maar wat betekent het vertrek van deze zzp’ers voor de bedrijfsvoering binnen jouw overheidsorganisatie? Wordt er nieuw personeel geworven, krijgen zij een vaste aanstelling aangebonden of wijzigt er niets? In alle gevallen is er een rol voor de OR.

Het ziekteverzuim binnen de overheid stijgt de laatste jaren hard. Uit onderzoek blijkt dat dit voor een groot deel toe te schrijven is aan werkstress- en burn-out gerelateerde klachten. Vaak veroorzaakt door een te hoge werkdruk of een onveilige werkomgeving. Hoe kun je dit als OR bespreekbaar maken met de bestuurder? En wat kan hij daar eigenlijk aan doen? Wat is de zorgplicht van de werkgever en hoe kun je als OR erop toezien dat de gezondheid van jouw collega’s gewaarborgd blijven.