Wat kan de bestuurder leren van het rapport-Van Rijn?

Goed leiderschap en een gezonde en respectvolle werkomgeving zijn essentieel om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Dat is de conclusie van het rapport van de commissie-Van Rijn (formeel de Onderzoekscommissie gedrag en cultuur omroepen) van 1 februari. De commissie onderzocht welke vormen van grensoverschrijdend gedrag medewerkers van de publieke omroep hebben ervaren. Welke conclusies kunnen bestuurders hieruit trekken?

Laat de bestuurder investeren in leiderschapsvaardigheden
Goed leiderschap is essentieel om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Om ontbrekend, egocentrisch of toxisch leiderschap te vermijden, moeten organisaties investeren in leiderschapscompetenties. Bijscholing en extra training in het herkennen van grensoverschrijdend gedrag helpt hierbij.
Laat ook de achterliggende patronen onderzoeken
Laat de bestuurder niet alleen kijken naar incidenten, maar ook de onderliggende patronen onderzoeken. Grensoverschrijdend gedrag ontstaat vaak in een klimaat met hoge werkdruk, strakke deadlines, onzekere contracten en strenge verwachtingen over het leveren van topkwaliteit. Ook medewerkers met een vast contract ervaren onzekerheid, zeker als er sprake is van een combinatie van onrealistische verwachtingen, onvoldoende (sociale) steun, autonomie en hersteltijd.
Laat de bestuurders een sociaal veilige werkomgeving creëren
Het is voor elke organisatie belangrijk om een sociaal veilige werkomgeving te creëren, waarin medewerkers zich tevreden en veilig voelen, goed kunnen functioneren, zich vrij voelen om zich uit te spreken, en met ruimte voor kennisdeling. Dit is niet alleen belangrijk voor werknemers, maar heeft ook een positieve invloed op de prestaties van de organisatie. Laat bestuurder dus alert reageren op de signalen van grensoverschrijdend gedrag en laat leidinggevenden het goede voorbeeld geven.
Laat iedereen meewerken aan de cultuurverandering
De cultuurverandering binnen een bedrijf moet op verschillende niveaus plaatsvinden: vanuit de directie, bij leidinggevenden en tussen collega’s onderling. Breng daarom de juiste checks and balances aan en maak alles bespreekbaar, zodat op tijd ingrijpen nog kan. Het is belangrijk klachten en signalen over ongewenst gedrag goed en snel op te pakken.

Rol OR

De OR kan het onderwerp sociale veiligheid op de agenda zetten. Tijdens het artikel-24 overleg kan de OR de bestuurder vragen met voorstellen te komen voor scholing, het opstellen van richtlijnen, aanscherpen van de klokkenluidersregeling of gedragscodes en het aanstellen van vertrouwenspersoon. Als de bestuurder dat niet doet, kan de OR zelf met voorstellen komen. Ook heeft de OR een stimulerende taak bij de naleving van de Arbowet. De OR kan bijvoorbeeld controleren of de RI&E voldoende bijdraagt aan de sociale veiligheid op de werkvloer.