Functiewaardering en de OR

Functiewaardering is een belangrijk onderwerp voor uw achterban. De manier van functie waarderen bepaalt immers welke beloning er hoort bij welke functie. Daarom heeft uw OR instemmingsrecht bij het invoeren, wijzigen of stopzetten van een functiewaarderingssysteem. Functiewaardering is een knap ingewikkeld onderwerp. Want wat gebeurt er als functies veranderen? Hoe waak je ervoor dat verschillende functies transparant en eerlijk gewogen worden en wat is de invloed van de OR hierop?

Bekijk ook ons model Toetsing functiewaarderingssysteem.

Wat is functiewaardering en wat is een functiewaarderingssysteem?

Waarom wordt de ene functie beter betaald dan de andere? Dat heeft natuurlijk alles te maken met de inhoud van deze functies. Functiewaardering is een manier om functies te wegen. Op basis van dit gewicht komt de beloning voor elke functie tot stand. Functiewaarderingssystemen kijken bijvoorbeeld naar het opleidingsniveau voor de functie, of er specialistische kennis nodig is en of het om een leidinggevende functie gaat.

Er zijn specialisten die de functie-indeling en waardering voor uw organisatie kunnen onderzoeken en hier een voorstel voor kunnen maken. Dit is vooral erg relevant als er veel medewerkers zijn met veel verschillende functies. Hiermee krijgt u een duidelijk kader voor de precieze indeling.

Instemmingsrecht

Volgens artikel 27 lid 1 c van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) heeft de ondernemingsraad instemmingsrecht over een belonings- of functiewaarderingssysteem. Dat is niet verwonderlijk, de manier van functiewaardering kan grote impact hebben op uw achterban. Voordat de OR wel of niet instemt is het belangrijk het volgende na te gaan:

Waarom wil de bestuurder het functiewaarderingssysteem aanpassen? In essentie is functiewaardering bedoeld om een transparant en eerlijk beloningssysteem op te zetten. Daar is natuurlijk niets mis mee. Maar helaas wordt functiewaardering in de praktijk vaak misbruikt voor een bezuiniging. Verdwijnt er bijvoorbeeld een hele managementlaag of worden veel medewerkers overgeplaatst naar een andere lagere functie? Dan moeten alle alarmbellen gaan rinkelen bij uw OR.

Daarnaast is het heel belangrijk om te bekijken om welke functies het gaat. Wordt organisatiebreed gekeken naar de functiewaardering of betreft het slechts één of enkele functies?

Achterbanraadpleging

Het proces van functiewaardering is ingrijpend voor degene die het treft, uw achterban. Krijgt uw OR dus een instemmingsaanvraag rond dit onderwerp, dan kan het nuttig zijn de achterban te betrekken. Vraag bijvoorbeeld uw achterban om waar volgens hen knelpunten zitten in de huidige functiewaardering.

Stel uzelf de volgende vragen

Is de ondernemingsraad overtuigd van de noodzaak om de functies binnen de organisatie te (her)wegen. Dan kunt u meer inhoudelijk kijken naar het functiewaarderingssysteem. Stel uzelf daarbij de volgende vragen:

Wordt er een extern bureau ingeschakeld en zo ja, welk bureau is dat? Wordt de OR betrokken bij het uitzoeken van dit bureau?
Welke methode wordt er gebruikt voor het groeperen van taken in functies?
Hoe worden functies bij concurrenten gewogen?
Hoe verhouden de verschillende functies zich tot elkaar en in welke (rang)orde?
Hoe worden de functies ingedeeld in bepaalde loongroepen?

Let op: als er in de voor uw organisatie geldende cao al is bepaald op welke manier een of meerdere functies worden ingedeeld, dan mag uw bestuurder en u als OR hier niet van afwijken. In dat geval is de cao dus leidend.

Functies ontwikkelen door

Nu is het natuurlijk redelijk normaal dat er in de loop der jaren wat aan de functies kan veranderen. Misschien komt er wel een functie bij of gaat er een functie weg, waardoor taken en competenties veranderen. Let goed op: het veranderen van het functiehuis is niet per sé instemmingsplichtig. Wijzigingen in het systeem die deze indeling bepaalt dús wel. Bij veranderingen in het functiehuis of moet u als OR dus nagaan in hoeverre dit het systeem van functiewaardering en weging verandert. Dat is niet makkelijk en zeker niet zwart wit.

Wanneer is er wél een verandering in functiewaarderingssysteem?

Er is bijvoorbeeld sprake van een wijziging van het functiewaarderingssysteem wanneer de grondslag van deze waardering verandert. Bijvoorbeeld als het bezit van een diploma of een bepaalde ervaring ervoor zorgt dat de functie in waarde stijgt. Dan heeft de OR instemmingsrecht. Maar ook een andere manier van beschrijving van de functies of een andere of een andere manier van waarde toevoegen aan een functie is instemmingsplichtig.

Wanneer is er dan géén verandering in het functiewaarderingssysteem?

Het toekennen van waarden op zichzelf is dan weer niét instemmingsplichtig. Daarop volgt dat de OR ook geen instemmingsrecht heeft als er een herwaardering plaatsvindt van alle functies op grond van een ongewijzigd systeem. Dus als er op grond van dezelfde criteria waarde wordt toegekend aan factoren die in rang, beloning en inschaling tot uiting komen.

Reorganisatie

Let op als OR: Vaak betekent een aanpassing in het functiewaarderingsysteem dat er ook gereorganiseerd wordt. Naast de instemmingsaanvraag moet de bestuurder ook om advies vragen voor deze reorganisatie.