Keuze voor een arbodienst

OR en arbo

Arbo is een belangrijk onderwerp voor ondernemingsraden. In artikel 28 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) staat zelfs de plicht van de OR om arbobeleid te stimuleren. Het inschakelen van een arbodienst helpt hierbij en valt dus direct onder jouw verantwoordelijkheid. Artikel 31 van de WOR geeft de OR het recht alle informatie op te vragen over arbo. Artikel 27, lid 1d, stelt expliciet dat de bestuurder instemming van de OR nodig heeft voor elk ‘voorgenomen besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van arbeidsomstandigheden, ziekteverzuim en re-integratie’. Hieronder vallen dus ook het veranderen van arbodienst en het sluiten van een contract met een arbodienst.

Ook de personeelsvertegenwoordiging (PVT) heeft instemmingsrecht op het invoeren, aanpassen en beëindigen van regelingen over de arbeidsomstandigheden.

Basistaken van de arbodienst

Een arbodienst ondersteunt de werkgever bij de uitvoering van de wettelijke verplichtingen op het gebied van arbeidsomstandigheden. Tot de basisdienstverlening van een arbodienst horen de volgende onderdelen, die ook in het basiscontract moeten staan:

• adviseren over en ondersteunen bij het opstellen en uitvoeren van beleid voor gezonde en veilige arbeidsomstandigheden;
• ondersteuning bij de begeleiding van verzuim en re-integratie van zieke medewerkers door een geregistreerde bedrijfsarts;
• toetsen van de risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) en het bijbehorende plan van aanpak;
• uitvoeren van aanstellingskeuringen en het periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) door een geregistreerde bedrijfsarts;
• organiseren van een open spreekuur door een geregistreerde bedrijfsarts.

Verplicht basiscontract

Het is de verantwoordelijkheid van de werkgever om ervoor te zorgen dat alle werknemers hun werk veilig en gezond kunnen uitvoeren. De werkgever moet hiervoor gebruikmaken van deskundige (gecertificeerde) ondersteuning. Elke werkgever moet daarom een basiscontract voor de arbozorg afsluiten met een gecertificeerde arbodienst of een zelfstandig gevestigde geregistreerde bedrijfsarts. In het basiscontract staan de minimale rechten en plichten voor de werkgever, werknemer en de arbodienstverlener.

De OR heeft instemmingrecht op de keuze voor een arbodienst en op de inhoud van het contract. Let op dat je werkgever de OR tijdig betrekt bij de oriëntatie en het selectieproces.

Extra diensten van de arbodienst

De meeste arbodiensten bieden extra diensten aan. Denk aan advies over een gezonde leefstijl, ondersteuning voor mantelzorgers en een budgetcoach voor medewerkers met financiële problemen. Ook hebben arbodiensten meestal de beschikking over gecertificeerde kerndeskundigen. Naast de bedrijfsarts zijn dat de arbeids- en organisatiedeskundige, de arbeidshygiënist en de veiligheidskundige. De risico’s die spelen in je organisatie, bepalen of zo’n kerndeskundige nodig is. Ook kun je via de arbodienst gebruikmaken van ondersteuning door een arboverpleegkundige, bedrijfsmaatschappelijk werker en een fysiotherapeut.

Analyse van de arbeidsrisico’s en de verzuimoorzaken van je organisatie geven informatie op basis waarvan je kan besluiten dat extra ondersteuning nodig is.

Vangnetregeling of maatwerkregeling

Voor de uitvoering van de arbozorg kan je organisatie kiezen tussen de maatwerkregeling en de vangnetregeling. Bij de maatwerkregeling kan de werkgever zelf kiezen welke deskundigen hij voor welke taak inschakelt. Hij kan gebruikmaken van verschillende arbodienstverleners in plaats van één gecontracteerde arbodienst. Bij de vangnetregeling hoeft de werkgever maar met een gecertificeerde arbodienst een contract af te sluiten. De arbodienst levert alle deskundigen die nodig zijn.

De werkgever kan alleen gebruikmaken van de maatwerkregeling als daarover overeenstemming is met de OR. Is er geen overeenstemming, dan geldt automatisch de vangnetregeling.

Waar kan je op letten als OR

Bij het inhuren van een arbodienst zijn er een aantal zaken waar je als OR op kunt letten:

• Is de arbodienst gecertificeerd? Dit is wettelijk verplicht, bijvoorbeeld voor toetsing van de RI&E. De bedrijfsarts moet een BIG-geregistreerde bedrijfsarts zijn.
• Staan alle wettelijk verplichte onderdelen in het contract?
• Is de arbodienst in de buurt van je organisatie gevestigd? Dat kan een voordeel zijn als medewerkers de bedrijfsarts daar moeten bezoeken. Kan de bedrijfsarts ook bij jullie op locatie spreekuur houden?
• Voert de bedrijfsarts alle taken van de verzuimbegeleiding zelf uit of zijn er taken uitbesteed aan een arbo-arts, casemanager of arboverpleegkundige? Welke taken zijn dit? Heeft dit invloed op de kosten?
• Hoe vaak neemt de arbodienst contact op met een (langdurig) zieke werknemer? Hoe vaak heeft de arbodienst contact met de werkgever? Is het overleg van arbodienst en bedrijfsarts met de preventiemedewerker en de OR in geregeld?
• Heeft de arbodienst meerdere deskundigen in huis? Denk aan een psycholoog of een fysiotherapeut die ingeschakeld kan worden bij specifieke ziektebeelden.

Arbocommissie

Omdat arbobeleid zo’n belangrijk onderwerp is voor alle medewerkers van de organisatie besteden OR ’en hier vaak veel tijd en energie aan. Het onderwerp staat dan ook regelmatig op de eigen OR-agenda en op de agenda van het overleg met de bestuurder. Het kan verstandig zijn om een speciale, vaste commissie in het leven te roepen voor arbozaken: de arbocommissie of de VGW-commissie. VGW staat voor veiligheid, gezondheid en welzijn. Soms is daar ook nog de M van milieu aan toegevoegd. Bijvoorbeeld als de activiteiten van jouw organisatie ook risico’s voor het milieu met zich meebrengen.

Meer lezen over de arbodienst: bekijk de checklist Taken van de arbodienst en Maatwerk- of vangnetregeling.