Werken met gevaarlijke stoffen en de rol van de OR

Gevaarlijke stoffen niet alleen binnen zware industrie

Veel OR’en denken dat er binnen hun organisatie niet gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen. Onderschat dit niet! Niet alleen werknemers binnen de zware industrie krijgen te maken met gevaarlijke stoffen. Denk ook aan schildersbedrijven en schoonmaakbedrijven, bakkerijen, de zorg of de bouw. In de top van gevaarlijke stoffen op de werkvloer staat bijvoorbeeld asbest en benzeen, maar ook houtstof, lasrook, meelstof en oplosmiddelen. Wees als OR dus altijd alert op goede werkomstandigheden en de omgang met gevaarlijke stoffen.

Informatierecht

Als OR begint u bij het informatierecht. De ondernemingsraad kan alle relevante informatie opvragen die betrekking heeft op het werken met gevaarlijke stoffen. Denk aan een overzicht van de grenswaarden die uw organisatie hanteert, een lijst van werknemers die zijn blootgesteld aan deze stoffen, een overzicht van de vermoede beroepsziekten en het verslag van het verplichte arbeidsgezondheidsdeskundig onderzoek. Daarnaast moet de bestuurder uw OR actief informeren over werknemers die abnormaal veel zijn blootgesteld aan kankerverwekkende stoffen, meldingen aan de toezichthouder bij het werken met asbest, overschrijding van de grenswaarde met blootstelling aan asbest en ongevallen met biologische agentia.

Overleg met de bestuurder

Het is een belangrijke taak van de OR om te bevorderen dat de werkgever zich inzet voor een veilige en gezonde werkomgeving (artikel 28 lid 1 WOR). Om de veiligheid van werknemers te waarborgen is het verstandig om dit onderwerp als vast agendapunt mee te nemen in de overleggen tussen uw OR en de bestuurder. Hiermee blijft een veilige werkomgeving top of mind voor de bestuurder en de OR en kunt u met het opzetten en uitvoeren van uw veiligheidsbeleid veel problemen voorkomen.

RI&E

Beleid gericht op gevaarlijke stoffen is een belangrijk onderdeel van uw risico- inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Kijk uw RI&E hier op na. Een goede RI&E over gevaarlijke stoffen besteedt aandacht aan onder andere:

• de aard, mate en duur van eventuele blootstelling;
• de toetsing van de blootstelling aan de geldende grenswaardes;

Als er voor een bepaalde stof geen wettelijke grenswaarde bestaat, moet uw werkgever zélf een grenswaarde vaststellen. Als deze beleidspunten nog niet in de RI&E staan of er nog geen beleid is, dan moet u dringend in gesprek met de bestuurder. De gevolgen van het werken met gevaarlijke stoffen zijn groot, daar wilt u werknemers niet ondoordacht aan blootstellen. Over alles met betrekking op de RI&E heeft uw OR instemmingsrecht.

De Arbeidsinspectie controleert vooral op kankerverwekkende stoffen en sensibiliserende stoffen. Dit zijn stoffen die tot allergieën kunnen leiden.

Zelfinspectie

De zelfinspectietool Gevaarlijke Stoffen van de Arbeidsinspectie kan hierbij erg handig zijn. Deze tool bestaat uit een reeks vragen met stappen die u moet doorlopen om goed inzicht te krijgen in de risico’s voor werknemers en de (nog te nemen) maatregelen. U vindt de Zelfinspectietool hier.

Adviesrecht

Ondernemingsraden hebben adviesrecht bij belangrijke investeringen, zoals de introductie van een nieuwe productielijn of nieuwe technologieën. Zorg ervoor dat investeringen worden doorgelicht met een risicoanalyse en dat deze analyse ook wordt toegevoegd aan de al bestaande RI&E. Dit is nodig om te achterhalen wat de gevolgen zijn voor de werknemers. Pas dan kan uw OR hier gedegen advies over geven.

Instemmingsrecht

Uw OR heeft niet alleen over de RI&E instemmingsrecht. Ook de aanwijzing van de preventiemedewerkers, het contract met de arbodienst, de organisatie van het periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek en de voorlichting over het risicobeleid zijn instemmingsplichtig. Zorg dat u vroegtijdig betrokken wordt bij deze zaken.

Bezoek van de Inspectie SZW

De Arbeidsinspectie controleert werkgevers op het naleven van de wet- en regelgeving. Als de Arbeidsinspectie een bedrijfsbezoek aankondigt neemt de inspecteur meestal contact op met de OR. De ondernemingsraad heeft het recht om de inspecteur bij te staan tijdens zijn bezoek aan het bedrijf. Soms is dit niet mogelijk als de inspecteur zonder aankondiging langskomt.

De ondernemingsraad kan natuurlijk ook zelf naar de Arbeidsinspectie SZW stappen als zij een klacht heeft over ongezonde of onveilige arbeidsomstandigheden. De Arbeidsinspectie reageert, naar eigen zeggen, altijd op een klacht van de OR en de anonimiteit van de klager wordt daarbij zo goed mogelijk beschermd.

Boete en strafvervolging

De boete voor werkgevers die hun werknemers op onveilige wijze laten werken met gevaarlijke stoffen zijn hoog. Meestal komt dit neer op minimaal € 5.000, maar in veel gevallen is dit bedrag al hoger. Werkgevers die werknemers willen en wetens blootstellen aan kankerverwekkende stoffen kunnen te maken krijgen met strafrechtelijke vervolging.