Omgaan met arbeidsongevallen

Een arbeidsongeval is voor alle betrokken partijen een drama. In de eerste plaats natuurlijk voor de werknemer die het slachtoffer is, helemaal als hij tijdelijk of permanent arbeidsongeschikt raakt of zelfs overlijdt. Maar ook voor alle collega’s is een arbeidsongeval heftig. Moet het slachtoffer naar het ziekenhuis, is er sprake van blijvend letsel of zelf van overlijden, dan moet altijd meteen de arbeidsinspectie worden ingelicht. En daar komt het nodige bij kijken.

Vergeet de werkgever bewust of onbewust een melding te doen? Ook de ondernemingsraad of PVT mag een melding doen, net als de slachtoffers of anderen.

Ongeval op het werk

Een arbeidsongeval is een ongeluk dat een werknemer overkomt als hij aan het werk is of een ongeluk dat plaatsvindt als gevolg van zijn werkzaamheden. Een arbeidsongeval betekent vaak dat de werkgever heeft gefaald in zijn zorgplicht. De werkgever moet er volgens artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek op toezien dat werknemers hun werk veilig kunnen doen. De werkplek moet zo zijn ingericht dat de veiligheid van het werk optimaal is en werknemers doorlopend goede instructie krijgen over veilig werken.

Ongeval onderweg

Ook ongevallen die de werknemer krijgt als hij niet op zijn gebruikelijke plek werkt, of als hij voor zijn werk onderweg is, worden beschouwd als arbeidsongevallen. In bepaalde gevallen hangen ongevallen tijdens het woon-werkverkeer ook samen met het werk. Bijvoorbeeld als de werknemer een ongeluk krijgt terwijl hij in opdracht van zijn leidinggevende op weg naar huis nog ergens een pakje aflevert. Meestal wordt zo’n ongeval echter niet aangemerkt als arbeidsongeval.

Welke arbeidsongevallen zijn meldingsplichtig?

Niet elk snij- of schaafwondje dat een werknemer op de werkvloer oploopt hoeft gemeld te worden aan de arbeidsinspectie. Volgens de Arbowet ben je alleen tot melding verplicht als het ongeval een ziekenhuisopname, blijvend lichamelijk of geestelijk letsel of de dood van de werknemer tot gevolg heeft. Hoeft een werknemer na een arbeidsongeval alleen poliklinisch te worden behandeld, dan is er geen sprake van een meldingsplichtig ongeval.

€ 50.000 boete

Als de werkgever nalaat een meldingsplichtig ongeval te melden, dan kan hij een fikse boete verwachten, die flink kan oplopen. Bij het bepalen van de hoogte van de boete spelen verschillende factoren een rol, zoals de ernst van het ongeval en hoeveel medewerkers erbij betrokken zijn. Er geldt een boetenormbedrag van € 50.000 wanneer een werkgever een arbeidsongeval niet direct meldt en waarbij de toezichthouder geen onderzoek meer kan verrichten.

Een meldingsplichtig ongeval moet je zo snel mogelijk, maar in elk geval binnen 24 uur melden bij de arbeidsinspectie via 0800-5151 of het online meldformulier op nlarbeidsinspectie.nl.

Onderzoeken

Heeft er een meldingsplichtig arbeidsongeval plaatsgevonden, dan komt de arbeidsinspectie zo snel mogelijk poolshoogte nemen. Tot die tijd moet je de plaats van het ongeval zoveel mogelijk laten zoals die was ten tijde van het ongeval. De inspecteur moet zich immers een goed beeld kunnen vormen van de situatie waarin het ongeval plaatsvond. Dat kan betekenen dat machines een paar dagen niet mogen draaien of dat werknemers de werkplek niet mogen betreden.

Zet de plek van het ongeval daarom af met pionnen of rood-wit lint en sluit de werkplek af.

Verplicht mee te werken

Behalve de plaats van het ongeval onderzoeken zal de inspecteur ook getuigen horen. De organisatie is verplicht mee te werken en de inspecteur alle gewenste hulp en informatie te geven. Een onderzoek duurt vaak enkele maanden en in complexe zaken soms meer dan een jaar. In sommige gevallen gebeurt het onderzoek in samenwerking met de politie. Meewerken aan het onderzoek is verplicht. Het onderzoek omvat meestal:

onderzoeken van de locatie;
documenten onderzoeken;
getuigenverklaringen verzamelen;
bespreken van de bevindingen van het ongevalsonderzoek met de werkgever;
opstellen rapportage.

Zelf onderzoek doen

Afhankelijk van de ernst van de situatie stelt de inspectie zelf een onderzoek in, of ze verplichten de werkgever tot het instellen van een onderzoek. Sinds 1 januari 2023 heeft de arbeidsinspectie een groot deel van het onderzoek naar meldingsplichtige bedrijfsongevallen bij de werkgever neergelegd. De werkgever is dan verplicht binnen vijftien werkdagen zelf onderzoek te doen naar het gemelde ongeval, een rapportage plus verbeterplan op te stellen en ter goedkeuring aan de inspectie voor te leggen.

De inspectie kan ook een onderzoek instellen als het gaat om een niet-meldingsplichtig ongeval, bijvoorbeeld bij een vermoeden dat een ongeval het gevolg is van een overtreding van de wettelijke voorschriften.

Nazorg

Een arbeidsongeval kan een flinke mentale impact hebben. Dat geldt niet alleen voor het slachtoffer, maar ook voor zijn collega’s en alle getuigen van het ongeluk. Laat de werkgever hier rekening mee houden en laat hem zorgen voor psychische ondersteuning na een arbeidsongeval, bijvoorbeeld door een vertrouwenspersoon. Het is immers niet de bedoeling dat het slachtoffer of zijn collega’s aan het ongeval een dusdanig trauma overhouden dat ze niet meer aan het werk durven gaan.

Het is handig om een protocol op te stellen waarin staat wie wat moet doen bij een arbeidsongeval. Zo weet iedereen waar hij aan toe is en worden er geen stappen overgeslagen.