Checklists
Laatst gewijzigd op: 24 januari 2022
gedragscode

Voorkomen grensoverschrijdend gedrag

Een bestuurder is verantwoordelijk voor een veilige werkomgeving. En de OR moet daarop toezien. Samen moeten bestuurder en OR er dus alles aan doen om grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer te voorkomen. En mocht er onverhoopt toch sprake zijn van ongewenst gedrag, dan moet het slachtoffer zich vrij voelen om dit te melden. Grensoverschrijdend gedrag is niet alleen schadelijk voor de slachtoffers, maar ook voor de organisatie waarin het plaatsvindt. Denk maar aan reputatieschade, verminderde productiviteit, een oplopend verzuim en hoge transitiekosten. De rol van de OR bij het creëren van een veilige werkomgeving is groot. De OR heeft namelijk instemmingsrecht.

Wat is grensoverschrijdend gedrag?

Voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag zijn discriminatie, geweld, pesten en ongewenst seksueel gedrag. Daarbij is steeds één constante, het is tegen de wil van het slachtoffer. Vaak speelt ook nog mee dat er een verschil is in macht: het slachtoffer is afhankelijk van de andere, bijvoorbeeld een leidinggevende. Het zal dan ook niet verbazen dat ongewenst gedrag vaker voorkomt in sterk hiërarchische organisaties. In een veilige werkomgeving waar respect is voor elkaar en waarin iedereen gehoord wordt, is minder ruimte voor grensoverschrijdend gedrag.

Is er een klachtenregeling voor grensoverschrijdend gedrag in jouw organisatie? En is deze nog wel up to date? Lees alles over de rol van de OR bij de klachtenregeling in de checklist Klachtenregeling.

Beleid

Het is de plicht van de bestuurder om helder beleid te voeren over gedragsregels. Alle medewerkers moeten op de hoogte zijn van deze regels. Dat beleid bestaat uit ten minste de volgende onderdelen:

  • een heldere gedragscode, waarin expliciet staat wat als grensoverschrijdend gedrag wordt gezien en waarin onomwonden staat dat dit te allen tijde ontoelaatbaar is;
  • een veilige meldprocedure, waarbij melders hun klacht kunnen melden bij een extern, deskundig vertrouwenspersoon, iemand van buiten de organisatie;
  • concrete termijnen voor alle vervolgstappen; waarbij de melding direct door een extern, gespecialiseerd bureau wordt onderzocht en getoetst op overtreding van wet en gedragscode;
  • een doortastend sanctiebeleid, waaruit blijkt dat grensoverschrijdend gedrag ontoelaatbaar is, variërend van een officiële waarschuwing tot en met ontslag.

Het is belangrijk om regelmatig deze gedragsregels onder de aandacht van medewerkers te brengen, zowel schriftelijk als mondeling.

Instemmingsrecht bij grensoverschrijdend gedrag

De ondernemingsraad (OR) heeft volgens artikel 27 lid 1 d en j van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) instemmingsrecht als het gaat om invoering, wijziging of intrekking van een regeling rondom het tegengaan van ongewenst gedrag. Is jouw bestuurder van plan om regels omtrent ongewenst gedrag aan te passen of in te voeren, dan moet de OR binnen een redelijke termijn een instemmingsaanvraag ontvangen van de bestuurder. De ondernemingsraad beslist pas nadat er ten minste eenmaal overleg is geweest in een overlegvergadering over die instemmingsaanvraag.

Vergeet niet in een overlegvergadering met de bestuurder de gedragsregels uitvoerig te bespreken. De ondernemingsraad stemt pas in – of niet – nadat de gedragsregels zijn besproken in een overlegvergadering.

Vinger aan de pols

De OR heeft ook een bevorderende taak op dit gebied (artikel 28 WOR). Daarom is het goed om als OR de vinger aan de pols te houden, door bijvoorbeeld in de een-op-een gesprekken met collega’s te informeren en te inventariseren hoe veilig de medewerkers zich voelen in de organisatie. Als misstanden bij de OR zijn bekend en niet worden gemeld, kan de OR het thema veiligheid aankaarten bij de bestuurder in hun gezamenlijk overleg.