Financieel inzicht: ballast of broodnodig?

‘Waarom hebben jullie die cijfers nodig?’ vraagt de bestuurder. En de OR heeft niet altijd het antwoord paraat. Ja, het moet van de wet op de ondernemingsraden (WOR) voor de algemene gang van zaken. Maar de wet is een middel, geen doel op zich. Voor de OR is het doel bijdragen aan het goed functioneren van de onderneming. ‘En welke informatie hebben jullie dan precies nodig?’ ‘Wat in de WOR genoemd wordt’, is dan ook niet een heel handig antwoord. Vervolgens laten ondernemingsraden het er vaak bij zitten.

Financiële kennis is nodig

Laten we beginnen met de eerste vraag. Zijn cijfers nodig voor een OR? Jazeker. En naast de cijfers heeft de OR ook financiële kennis nodig om die cijfers te kunnen begrijpen. Alle ondernemingen worden financieel beoordeeld, of ze nu gericht zijn op winst of niet. Van chemische fabriek tot gemeente geldt: komt er te weinig geld binnen, gaat er te veel geld uit of is er een kans om met minder kosten te werken, dan worden er plannen gemaakt door de directie. Financiën bepalen (mede) de toekomst van organisaties en ook de vorm van reorganisaties. Het kan gaan om een inkrimping waarbij de financiële resultaten een rechtstreekse rol spelen. Het kan ook gaan om een efficiencyslag waar functies en rollen anders worden ingedeeld om effectiever te werken.

Bij de vraag of voorgenomen plannen leiden tot de doelen, is brede algemene financiële kennis van je eigen onderneming van groot belang. Halen we elk jaar krap de doelstellingen, of hebben we riante winsten? Is een voorgenomen besluit noodzakelijk voor het overleven, of voor het maximaliseren van de winst? Of werken we vooral effectiever? De vraag is steeds: welke business case zit erachter? Als het gaat om nut en noodzaak van een besluit is dat belangrijk. Maar ook als het gaat om hoeveel geld er is om gevolgen op te vangen met maatregelen.

Welke financiële gegevens?

Dan de tweede vraag. Welke gegevens heb je nodig? Voor het algemene beeld toch inderdaad dat wat in de WOR staat en je in de algemeen gang van zaken vergadering bespreekt. Dus, zoals in artikel 31a lid 2 staat een exemplaar van de jaarrekening en het bestuursverslag in de Nederlandse taal en de daarbij te voegen overige gegevens. Die overige gegevens zijn dan onder meer de accountantsverklaring en de bestemming van de winst. Voor ondernemingen die geen jaarrekening hoeven opstellen regelt de WOR dat je vergelijkbare gegevens krijgt als OR (artikel 31a lid 5).

De belangrijkste kengetallen uit dat jaarverslag zijn de liquiditeit (kunnen we rekeningen en salarissen deze maand betalen), de solvabiliteit (kunnen we rekeningen en salarissen het komende jaar betalen) en de rentabiliteit (wat levert het geld van de aandeelhouder op). Ken je deze begrippen niet, laat je dan adviseren. Door de eigen financiële directeur of een externe adviseur.

Bij een advies- of instemmingsaanvraag is het belangrijk dat de bestuurder ook de financiële onderbouwing geeft of de business case uitlegt. Wat kost het om de voorgenomen plannen uit te voeren, wat levert het op en wanneer (ook wel de terugverdientijd genoemd). Er is altijd een business case, directies hebben toestemming nodig van aandeelhouders of een toezichthouder, die eisen dat ook. Zonder een degelijk financiële onderbouwing deugt een plan sowieso niet.

Kortom, financiële kennis is broodnodig en een goed uitleg ook! Kom daarom op OR Live naar onze workshop ‘Inzicht in cijfers, uitzicht op de toekomst’. Zien we je daar?

Simone van Houten is organisatieadviseur bij Basis en Beleid, partner van OR Live op 11 oktober. Bestel hier je tickets.