SER gaat kabinet adviseren over grenzen politiek primaat

De Wet op Ondernemingsraden (WOR) geldt niet alleen voor het bedrijfsleven, maar ook voor de overheid. Alleen is het recht op overleg voor OR’en bij de overheid volgens artikel 46d van de WOR beperkt bij politieke besluiten. Zodra een bestuurder een beroep doet op het zogenaamde politieke primaat, is overleg over dat onderwerp taboe. En omdat de bestuurder voor advies- en instemmingsaanvragen wettelijk verplicht is eerst te overleggen met de OR over een voorgenomen besluit, kunnen OR’en bij de overheid om die reden geen gebruik maken van hun advies- en instemmingsrecht.

Politiek primaat

Bij de inwerkingtreding van de WOR bij de overheid in 1995 is speciaal bedacht dat OR’en bij de overheid in sommige gevallen geen of minder advies- en instemmingsrecht zouden moeten hebben. De gedachte daarachter is dat als een democratisch gekozen orgaan als de Tweede Kamer, provinciale staten of de gemeenteraad heeft ingestemd met een besluit van de regering, gedeputeerde staten of het college van burgemeester en wethouders, de OR geen invloed meer hoeft te hebben op dat besluit.

Ontevredenheid

Tot vorig jaar was het standpunt van de regering dat de rechter de precieze grenzen maar moet bepalen wanneer iets wel of niet onder het politiek primaat valt. In de loop van bijna 30 jaar zijn de grenzen van het politiek primaat vooral opgerekt in plaats van ingeperkt. Dat leidt tot veel ontevredenheid bij OR’en bij de overheid. Heeft een besluit verstrekkende gevolgen voor werknemers, zoals een reorganisatie of sluiting van een organisatieonderdeel, dan heeft de OR geen enkele invloed zodra de bestuurder een beroep doet op artikel 46d.

Advies van de SER

Daarom hebben veel OR’en bij de overheid een petitie ondertekend om de OR meer te betrekken bij besluitvorming en gevraagd bestuurders minder snel een beroep te doen op het politiek primaat. Naar aanleiding van de petitie heeft minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid eind vorig jaar de Commissie Bevordering Medezeggenschap van de Sociaal Economische Raad om advies gevraagd. Dat advies gaat expliciet over de vraag of de medezeggenschap bij de overheid niet te veel wordt ingeperkt door het politiek primaat. En als dat het geval is, welke oplossingsrichtingen er dan zijn.