OR en de benoemingsadviescommissie

Soort vacature en recht van de OR

Kijk allereerst wat voor soort vacature het is en welk recht de OR daarbij geldt. Gaat het om een nieuwe bestuurder? Dan is de invloed van de OR meestal beperkt tot adviesrecht, tenzij er een convenant is afgesloten waarbij de OR meer invloed dan advies heeft. Gaat het om een nieuwe toezichthouder, dan kan het zijn dat de OR zelfs een versterkt of bindend recht heeft op voordracht. In dat geval kan de bestuurder niet om de OR heen. De rol van de OR bij de benoeming van een nieuwe bestuurder of een nieuwe toezichthouder zijn duidelijk vastgelegd in de Wet op de ondernemingsraden en het Burgerlijk Wetboek.

Benoemingsadviescommissie

In de meeste organisaties met meer dan 100 werknemers wordt er voor het werving- en selectieproces van een nieuwe bestuurder of toezichthouder een gezamenlijke benoemingsadviescommissie (BAC) ingesteld. In deze commissie zitten afvaardigingen van de governance driehoek: een of meer toezichthouders, (mede)bestuurders en OR-leden. Zo’n BAC zorgt voor:

• het opstellen van de profielschets en de uiteindelijke vacaturetekst;
• het kiezen van de wervingskanalen: advertenties, wervingsbureau of een combinatie;
• het selecteren van kandidaten die op de vacature hebben gereageerd;
• het voeren aan sollicitatiegesprekken met de kandidaten;
• het doen van een voordracht voor een nieuwe bestuurder of toezichthouder.

Tip: Maak afspraken in de BAC over vertrouwelijkheid bij het proces. Geheimhouding voor OR-leden in de BAC gelden natuurlijk ook voor de andere BAC-leden.

Geen benoemingsadviescommissie

Komt er geen benoemingsadviescommissie met een afvaardiging van de OR? Dat mag over het algemeen alleen in organisaties met minder dan 100 werknemers. In dat geval is nog altijd het adviesrecht van toepassing. Daarmee kan de OR invloed uitoefenen op de profielschets en over de beweegredenen die leiden tot de voordracht van een nieuwe bestuurder.

Tip: Zit de OR niet in de BAC? Formuleer dan een inhoudelijk advies waarin duidelijk staat de OR belangrijk vindt, of wat de OR van de nieuwe toezichthouder of bestuurder wil.

Profielschets en vacaturetekst

Bij de opstelling van de profielschets kan de inbreng van de OR verder reiken dan de standaardcompetenties voor bestuurders of toezichthouders. Denk bijvoorbeeld aan een evenwichtige man-vrouwverhouding in de raad van bestuur, raad van commissarissen of raad van toezicht. Of een vergelijkbare afspiegeling van de culturele diversiteit in de eigen organisatie. Of denk aan bekendheid met medezeggenschap in organisaties of het type bestuurder waar je als OR naar op zoek bent: een saneerder, een visionair of een verbinder.

Werving van kandidaten

Heel vaak wordt de werving uitbesteed aan een gespecialiseerd werving- en selectiebureau. Het is belangrijk dat de BAC goed adviseert over de keuze van het juiste wervingsbureau. Zij hebben niet alleen een groot netwerk met potentiële kandidaten, maar doen ook vaak de voorselectie aan de hand van de profielschets. De longlist met kandidaten wordt dan voorgelegd aan de BAC die daarvan een shortlist maakt. Dat zijn de kandidaten die op gesprek moet komen.

Selectie van de kandidaten

Voordat je de gesprekken aangaat, vergelijk de cv’s van de kandidaten met de eisen uit de profielschets en vacaturetekst. Maak scoringslijstjes per kandidaat en kijk naar de motivatie van de kandidaten. Bedenk per kandidaat welke vragen je zou willen stellen. En bespreek dit allemaal voor in de BAC. Zo overtuig je als OR-afvaardiging in de BAC ook de andere leden van de commissie. Daarna volgen de gesprekken met de kandidaten en de evaluatie van die gesprekken in de BAC.

Voordracht tot benoeming

Het is verstandig om van tevoren af te spreken hoe een voordracht van de BAC tot stand komt. Gebeurt dat met een meerderheid van stemmen in de BAC? Daarvoor kan het aandeel OR-leden in de BAC van belang zijn. Of gebeurt voordracht op basis van consensus? Dan moeten alle leden van de BAC akkoord gaan met een kandidaat en is de omvang van de afvaardiging niet zo van belang. Verder is het belangrijk af te spreken of de BAC een bindende voordracht doet voor één of juist voor meerdere kandidaten. Dat eerste is handiger, anders legt de BAC de definitieve keuze alsnog bij de medebestuurder of resterende toezichthouders.

Tip: Heeft de OR een versterkt recht tot aanbeveling bij een toezichthouder (ook wel het voordrachtsrecht), dan is het verstandig om dat ook in de BAC aan te geven. Natuurlijk is het streven naar consensus belangrijk, maar in principe is dan toch de stem van de OR doorslaggevend. Het gaat tenslotte om de benoeming van toezichthouders namens de werknemers.