Checklist medische onderzoeken voor werknemers

In de Arbeidsomstandighedenwet (kortweg Arbowet) is in artikel 18 vastgelegd dat de werkgever de werknemer periodiek de gelegenheid geeft zich arbeidsgezondheidskundig te laten onderzoeken op de risico’s die de arbeid voor de gezondheid van de werknemers met zich meebrengt. Werknemers hebben een recht – niet altijd ook de plicht – zich te laten onderzoeken. Dit onderzoek heet voluit het periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO). Daarnaast worden werknemer in sommige sectoren via een cao verplicht om ook een preventief medisch onderzoek (PMO) te ondergaan. In sommige andere sectoren hebben ze er recht op, als een aanvulling op de PAGO. Beide onderzoeken worden uitgevoerd door de bedrijfsarts.

PAGO

Er zitten belangrijke verschillen tussen de twee onderzoeken. Een werkgever is volgens de Arbowet verplicht een PAGO is aan te bieden aan al zijn werknemers. Een PAGO is echt alleen gericht is op de werkgerelateerde arbeids- en gezondheidsrisico’s. Meestal zijn werknemers niet verplicht aan een PAGO mee te werken, tenzij dat wel in de cao of in een specifieke wet is bepaald. Bepaalde beroepsgroepen, zoals de brandweer en ambulancezorg, maar ook beroepschauffeurs waarvan het gezichtsvermogen optimaal moet zijn, zijn verplicht om een medisch onderzoek te ondergaan in verband met bepaalde risico’s voor de werknemer en de klant. Lees meer over het PAGO in deze checklist.

PMO

Een PMO kijkt breder naar de gezondheid van een werknemer. Dus ook naar de lichamelijke- en geestelijke gezondheid en naar de leefgewoonten. Bijvoorbeeld of de werknemer rookt, genoeg beweegt of niet te veel alcohol drinkt. Een PMO is altijd op vrijwillige basis. Waar een PAGO echt alleen maar onderzoek is, kan een PMO naast onderzoek ook interventiegericht zijn, met programma’s voor bedrijfsfitness voor een betere conditie, voedingsadvies tegen obesitas, stoppen-met-roken coaching of een cursus inzicht in alcoholgebruik. PMO’s zijn vaak onderdeel van duurzame inzetbaarheidsprogramma’s of gezondheids- en vitaliteitsbeleid. PMO’s zijn niet wettelijk vastgelegd. De vereniging van bedrijfsartsen (de NVAB) noemt onder andere preventie, het bewaken van de gezondheid en het verbeteren van het functioneren van de werknemers als kerndoelen voor de PMO.

Frequentie

Hoe de werkgever een PAGO aanbiedt, verschilt per organisatie en hangt onder meer af van de arbeidsrisico’s op de werkplek. In de bouw zijn die risico’s vermoedelijk groter dan bij een gemiddelde kantoorbaan. Probeer de nodige frequentie voor het onderzoek binnen uw organisatie af te leiden uit de risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E). Hetzelfde geldt voor een PMO. Baseer de frequentie daarvan op het vitaliteitsbeleid en de bijbehorende programma’s.

Instemming

In WOR-artikel 27, lid 1d lezen we dat de ondernemingsraad instemmingsrecht heeft bij ‘een regeling op het gebied van de arbeidsomstandigheden, het ziekteverzuim of het re-integratiebeleid.’ Als OR moet u dus instemmen bij de keuze van een bestuurder over de frequentie van de PAGO, de verplichting tot deelname aan een PAGO of het aanbieden van een vrijwillige PMO. Ook kan de OR het onderwerp op de agenda zetten voor overleg met de bestuurder, bijvoorbeeld als de OR signalen uit de achterban krijgt dat de frequentie van de PAGO te laag is in relatie tot de arbeidsrisico’s als gehoorschade of overbelasting. Of als er behoefte bij de achterban is voor een goed vitaliteitsbeleid en de daarbij behorende PMO’s.