Arbobeleid
Gezond en veilig werken is een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor werkgevers en werknemers. De werkgever is verplicht te zorgen voor goede arbeidsomstandigheden en de ondernemingsraad heeft op basis van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) de plicht het arbobeleid te stimuleren. Daarnaast heeft de OR instemmingsrecht bij regelingen rond arbeidsomstandigheden, ziekteverzuim en re-integratie. Arbobeleid is een van de belangrijkste thema’s voor de OR. Zorg dus dat je goed bent voorbereid.
Rechten en plichten werkgever
Arbobeleid is het beleid dat de bestuurder voert zodat medewerkers veilig en gezond kunnen werken. De bestuurder is verplicht om:
- te zorgen voor veilige en gezonde werkomgeving en daarvoor een (arbo)beleid op te stellen;
- het in kaart brengen van de risico’s (RI&E) en het nemen van preventieve maatregelen (plan van aanpak);
- de geconstateerde gevaren bij de bron aan te pakken;
- de werknemers goed te informeren over de gevaren en risico’s en hoe ze daarmee moeten omgaan.
Beperking van psychosociale arbeidsbelasting (PSA) is een belangrijk onderdeel van het arbobeleid. Als werknemers te maken krijgen met (seksuele) intimidatie, discriminatie, pesten, agressie en geweld of hoge werkdruk kan dat leiden tot stress, onveiligheid tot zelfs arbeidsongeschiktheid toe.
Meer weten over de RI&E en plan van aanpak? Lees dan deze checklist!
Arbodienst
Sinds 1 juli 2017 is iedere werkgever verplicht een basiscontract af te sluiten met een bedrijfsarts of met een arbodienst die over bedrijfsartsen beschikt. In dit contract staan alle (basis)afspraken op het gebied van verzuimbegeleiding en -preventie. Zo is voor iedereen duidelijk welke stappen werkgevers en werknemers nemen bij verzuim en op welke manier een bedrijfsarts of arbodienst jouw organisatie ondersteunt. De arbodienst kan de RI&E en plan van aanpak opstellen, maar dat kan je als organisatie ook zelf doen. De wet bepaalt wel dat de arbodienst de RI&E in ieder geval moet controleren in elke organisatie met meer dan 25 werknemers. De arbodienst is vaak betrokken bij de aanpak van het ziekteverzuim.
Maak gebruik van jouw instemmingsrecht bij de inschakeling van een arbodienst. Je kan meebepalen wat zo’n arbodienst allemaal moet doen en welke arbodienst gekozen wordt. Lees meer over de verschillende soorten contracten met de arbodienst in?deze checklist.
wettelijke rechten | OR | PVT |
informatie | ja | ja |
initiatief | ja | ja |
advies | ja | ja |
instemming | ja | ja |
Inschakeling deskundige |
ja | nee |
benoeming | nvt | nvt |
Rechten en plichten OR
De OR heeft voldoende redenen om van arbo een belangrijke kwestie te maken. De ondernemingsraad wordt daarbij gesteund door een stevig wettelijk kader met allerlei rechten voor de OR.
- De?Wet op de ondernemingsraden?(WOR) spreekt in Artikel 28 van de WOR zelfs over de plicht van de ondernemingsraad om arbobeleid te stimuleren. Artikel 31 geeft de ondernemingsraad het recht alle informatie op te vragen over arbobeleid. Artikel 27, lid 1d, stelt expliciet dat de bestuurder instemming van de ondernemingsraad nodig heeft voor elk ‘voorgenomen besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van arbeidsomstandigheden, ziekteverzuim en re-integratie’. Het instemmingsrecht voor deze thema’s geldt ook voor een PVT.
- De?Arbowet?bekrachtigt nog eens het recht van de OR op overleg met de bestuurder en het recht op informatie van bestuurder, arbodienst en de Inspectie. Ook heeft de OR instemmingsrecht bij het aanstellen van de preventiemedewerker en is het contract met de arbodienstverlener instemmingsplichtig.
- De?cao. Is er een cao op jouw organisatie van toepassing, dan bestaat de kans dat daarin extra afspraken zijn gemaakt over arbobeleid en de rol van de OR.
- De?arbocatalogus. Veel sectoren en bedrijven hebben een zogenaamde arbocatalogus. Daarin staan aanvullende afspraken van werkgevers- en werknemersorganisaties over specifieke arbeidsomstandigheden van de sector of de organisatie. Ook hierin kunnen extra rechten en plichten voor de OR staan.
In de praktijk
Wettelijke rechten en plichten zijn belangrijk, maar niet allesbepalend. Als je zelf goede afspraken maakt met de bestuurder, kan je vaak nog veel meer invloed krijgen, ook als je daar wettelijk misschien niet eens recht op hebt. Arbobeleid is een thema waar ondernemingsraden succes mee kunnen boeken voor hun achterban, zeker als dat beleid in eerste instantie niet op orde is. Veel OR’en besteden daarom veel tijd en energie aan dit onderwerp. Het staat dan ook regelmatig op de eigen OR-agenda en op de agenda met de bestuurder. Vaak is er zelfs een vaste OR-commissie in het leven geroepen onder de naam arbo- of VGWM-commissie. VGW staat voor veiligheid, gezondheid en welzijn. Soms is daar ook nog de M van milieu aan toegevoegd.
Als arbo een goed thema is voor jouw OR om te scoren, denk dan eens aan de oprichting van een Arbo- of VGWM-commissie. Meer over de VGWM-commissie vind je in?deze checklist.